نمایشی از فرهنگ غنی بلوچستان در آداب و رسوم رمضان/ سحری خوانی مراسمی به قدمت اسلام

اقوام بلوچ ساکن جنوب شرق ایران نیز همانند بسیاری از مردم مناطق دیگر کشور در ماه رمضان آداب و رسوم خاصی دارند که همه ساله با شور و شوقی خاص در این ماه پربرکت برگزار می شود.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پاپایا، مردمان هر گوشه و کنار ایران اسلامی دارای آداب و رسوم خاصی برای ماه مبارک رمضان هستند که ریشه در فرهنگ و اعتقادات خاص مردم آن منطقه دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اقوام ساکن در سیستان و بلوچستان نیز همانند دیگر ساکنان کشور عزیزمان ایران، دارای مراسمات و رسوم خاصی در این ماه پر خیر و برکت بوده و قرن هاست این آداب و رسوم را سینه به سینه به نسل های دیگر منتقل می کنند.
زنان بلوچ در برگزاری آیین های مربوط به ماه مبارک رمضان نقش کلیدی دارند به گونه ای که مدیریت بیشتر امور در این ماه به زنان بلوچ مربوط می شود و برگزاری بسیاری از این رسم ها با نظارت و همکاری مستقیم آنان صورت می گیرد.

نظافت و گردگیری منازل و مساجد

اقوام بلوچ ساکن جنوب شرق ایران از نیمه دوم ماه شعبان، خود را برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده کرده و اکثر زنان بلوچ بویژه مادربزرگ ها قبل از آغاز رمضان درکنار تمیز کردن خانه های خود، نظافت مساجد محله یا روستای را نیز برعهده می گیرند تا زمینه برگزاری آداب و رسوم رایج این منطقه در ماه رمضان را فراهم کنند.

بعد از نظافت مساجد، زنان با روشن کردن مشک و دود دادن مواد خوشبویی به نام سوچکی و اوددار که تکه های نازکی از یک درخت بسیار خوشبو است فضای خانه و محله ها را عطرآگین کرده و به همگان آغاز ماه مهمانی خدا را نوید می دهند.

مردان نیز در آماده سازی مساجد برای استقبال از ماه مبارک رمضان سهمی دارند، به این ترتیب که آنان قبل از آغاز این ماه پربرکت، با نصب چادر و تفکیک مکان زنان و مردان در مساجد، زمینه حضور زنان را برای بهره جستن از فضائل این ماه فراهم می سازند.

سحری خوانی در ماه رمضان رسمی به قدمت اسلام

با آغاز ماه مبارک رمضان هر شب قبل از اذان صبح، شخص یا اشخاصی برای بیدار کردن اهالی محل با به صدا در آوردن طبل و خواندن اشعاری در این خصوص که در بسیاری از موارد از سروده های عامیانه منطقه است، مردم را برای صرف سحری بیدار می کنند.

معمولاً سحرخوانی توسط دو یا سه نفر انجام می شود و آن کس که بر طبل می کوبد، خواننده نیز است و همراه یا همراهان وی نقش همسرایان را بازی می کنند.

نماز تراویح

در فقه اهل تسنن هر شب به همراه نماز عشاء، نماز ۲۰ رکعتی اقامه می شود که به آن تراویح می گویند، از منظر اهل سنت این نماز که ویژه ماه مبارک رمضان است، فضائل زیادی دارد و خواندن آن برای روزه داران واجب است.

نماز تراویح متشکل از ۱۰ نماز دو رکعتی است که مردم بلوچستان بر طبق سنت دیرین خود همیشه سعی می کنند بیست رکعت نماز تراویح را به جماعت و امامت حافظ قرآن که هر شب یک جزء از این کتاب مقدس را تلاوت می کند، بجا بیاورند، اقامه نماز تراویح از ۴۵ دقیقه تا یک ساعت و نیم به طول می انجامد.

در گذشته معمولاً زنان نماز تراویح را در منزل می خواندند اما امروزه درهای بیشتر مساجد شهرهای بزرگ به روی زنان نمازگذار باز است، البته زنان بلوچ در طول سال فقط یک ماه آن هم در ماه مبارک رمضان صرفاً برای اقامه نماز تراویح که با ختم قرآن همراه است، به مساجد می روند.

حضور زنان در مساجد شهرهای بزرگ و روستاهای پرجمعیت پدیده ای نو ظهور است که طی ۲۰ سال اخیر شکل گرفته و هنوز در بیشتر روستاهای بلوچستان اقامه نماز تراویح بدون حضور زنان انجام می گیرد.

شب زنده داری لیله القدر

در شبهای قدر زنان بلوچ به صورت گروهی در خانه ها و مردان در مساجد به عبادت و تلاوت قرآن می پردازند، مردان خانواده سعی می کنند فرزندانشان را همراه خود به مساجد ببرند تا از سخنان مولوی که پیرامون فضیلت این ماه مبارک و احیاء و زنده داری شبهای لیله القدر است بهره گیرند.

هر شب قبل از نماز عشاء و تراویح، مولوی مسجد در مورد فضیلت روزه و ماه مبارک رمضان به سخنرانی می پردازد.

در دهه آخر ماه مبارک رمضان و همزمان با شبهای قدر، شخصی که معمولاً روحانی است به نمایندگی از همه مردم هر محله، در چادری که در گوشه ای از مسجد نصب شده، مراسم اعتکاف را برگزار می کند و شبانه روز به تلاوت قرآن و اقامه نماز و دعا و نیایش می پردازد که تا شب قبل از عید حق بیرون رفتن از مسجد را ندارد.

یک شب مانده به پایان ماه مبارک رمضان و اعتکاف، اهالی محل و نمازگذاران مبلغی پول را به عنوان هدیه به فرد معتکف تقدیم می کنند.

سوزن دوزی زنان در ماه رمضان

با توجه به زمان بر بودن دوخت البسه سوزن دوزی شده بانوان بلوچ که گاهاً حتی تا شش ماه نیز به طول می انجامد، زنان در ماه رمضان به محض فراغت از کار منزل تا عصر به دوخت و دوز و سوزن دوزی لباسهای مخصوص عید فطر خود و فرزندانشان مشغول می شوند.

چند روز مانده به پایان ماه مبارک رمضان شهرهای بزرگ و مراکز خرید در بلوچستان به طور چشمگیری شلوغ می شوند و مردم شهرهای کوچک و روستاها برای تهیه ملزومات عید، خود را به شهرها می رسانند.

شهرهای بزرگ و مراکز خرید منطقه بلوچستان در چند روز پایانی ماه مبارک رمضان چنان شلوغ می شوند که تردد را برای مردم و خودروها دشوار می سازد، بیشترین کالاهایی که در این روزها خریداران زیادی دارد، پارچه ،لباس، کفش، حنا، شیرینی و میوه است.

حنا بندان شب عید فطر

در شب پایانی ماه مبارک رمضان زنان بلوچ با تهیه و آماده کردن حنا که معمولاً حنای محلی آن منطقه است، خود را برای مراسم حنا بندان آماده می کنند.

در این مراسم که شب قبل از عید فطر برگزار می شود، زنان و دختران با حنا نقش های مختلف و زیبایی را بر روی دست های خود می کشند و کار بستن حنا بر دست زنان توسط فردی که در این زمینه مهارت خاص دارد انجام می شود.

اقامه نماز عید فطر

بلاخره ماه مبارک رمضان پایان می یابد و مردم خود را جهت روز عید سعید فطر آماده می نمایند. عید سعید فطر یکی از اعیاد است که نزد ما ایرانی ها و بخصوص مردم بلوچ حائز اهمیت است. در این روز مردان با پوشیدن لباس نو به نزدیک ترین عید گاه های محل سکونت که محلی است جهت اقامه نماز عید به آنجا می روند. حضور چشمگیر کودکان به همراه پدران و نزدیکان خود در عیدگاه ها از نکات جالب توجه این مراسم معنوی است.

دید و بازدید و رسم حلالیت طلبی خاص بلوچی

با پایان نماز عید و خواندن دعا بصورت دسته جمعی، نمازگزاران بخصوص آشنایان ،اقوام و خویشاوندن همدیگر را در آغوش گرفته و طلب بخشش و حلالیت می نمایند. مردم بلوچستان معتقدند: اگر کسی در طول سال مرتکب خطایی شده با طلبیدن حلالیت از یکدیگر در این روز بزرگ، خداوند تمام گناهان او را می بخشد.زنان نمی توانند در نماز عید حضور داشته باشند.

بعد از رفتن مردان و کودکان به عید گاه زنان با پوشیدن لباس عید و زیورآلات مخصوص و همچنین آماده نمودن غذاهای خوشمزه منتظر مردان می مانند تا از آنها پذیرائی نمایند و طلب حلالیت بطلبند.

بعد از اتمام حلالیت کودکان نیز با گرفتن عیدی از بزرگترها این روز را به خوشی می گذرانند. اگر کسی نتوانست یکی از اقوام یا وآشنایان خود را در روز اول عید ملاقات کند، برای تبریک گویی وحلالیت طلبی تا سه روز فرصت دارد.

انتهای پیام/

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۴۶۰۹۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از ارتقای اخلاق امدادگری تا توجه به فرهنگ دینی در هلال احمر

حجت الاسلام‌والمسلمین شیخ‌الاسلامی معاون فرهنگی، امور آموزشی و پژوهشی حوزه نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر به تشریح عملکرد این مجموعه در یک سال گذشته پرداخت.

حجت الاسلام‌والمسلمین شیخ‌الاسلامی با اشاره به اینکه ارتقای فرهنگ دینی در جمعیت هلال احمر مهم‌ترین اولویت در برنامه‌ریزی‌های این مجموعه بوده است، تصریح کرد: به همین منظور فعالیت‌های معرفتی، علمی و فرهنگی در طول یک سال گذشته در این مجموعه اجرایی شده است‌.

برگزاری مسابقات قرآنی، نهج‌البلاغه و احکام به صورت حضوری و آنلاین برای کارکنان و امدادگران جمعیت (تعداد ۱۰۰۰۰ نفر)، ارائه طرح و برنامه‌ریزی برگزاری نمایشگاه خدمات ده ساله حوزه نمایندگی ولی فقیه، برنامه‌ریزی و مدیریت فعالیت‌های فرهنگی کنگره ۲ هزار و ۵۰۰ شهید امدادگر هلال احمر، برنامه‌ریزی و مدیریت فعالیت‌های فرهنگی امداد نوروزی از دیگر برنامه‌های برنامه‌ریزی شده بود که حجت الاسلام‌والمسلمین شیخ‌الاسلامی به آن اشاره کرد.

معاون فرهنگی، امور آموزشی و پژوهشی حوزه نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر با بیان اینکه ترویج کتابخوانی یکی دیگر از اولویت‌های فرهنگی در این مجموعه بوده است، تصریح کرد: برگزاری مسابقات کتابخوانی «غدیر» به مناسبت عید بزرگ ولایت و «انسان ۲۵۰ ساله» به مناسبت ایام ماه محرم و «همنام گل‌های بهاری» به مناسبت میلاد پیامبر اعظم (ص) و همچنین مسابقه کتابخوانی «کشتی پهلو گرفته» به مناسبت ایام فاطمیه و شهادت حضرت فاطمه الزهرا (س) از جمله برنامه‌ها برگزار شده در جمعیت هلال‌احمر بود که در همین راستا برگزار شده است.

وی یکی دیگر از محورهای برنامه‌های اجرایی در جمعیت هلال احمر را برگزاری مناسبت‌های مذهبی برشمرد و افزود: در طول سال گذشته این معاونت نسبت به برگزاری مناسبت‌های مذهبی اهتمام ویژه داشته است.

به گفته وی برگزاری مراسم عزاداری سید الشهدا (ع) در نمازخانه جمعیت به مدت ۸ روز، برگزاری مراسم فاطمیه دهه اول و برگزاری مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه (س) در نمازخانه جمعیت، برگزاری مراسم‌های جشن عید سعید غدیر خم در سالن آمفی‌تئاتر توانبخشی، میلاد حضرت زینب (س) و روز پرستار در بیمارستان نورافشار و تقدیر و قدردانی از پرستاران شاغل، در جمعیت هلال احمر، ولادت حضرت معصومه (س)، میلاد پیامبر اکرم (ص) و امام جعفرصادق (ع) میلاد با سعادت امام علی (ع) و مبعث پیامبر اعظم (ص) و جشن میلاد حضرت فاطمه زهرا (س) از جمله این برنامه‌ها بوده است.

حجت الاسلام‌والمسلمین شیخ‌الاسلامی انجام سفر زیارتی مشهد مقدس برای کارکنان جمعیت- برندگان مسابقه کتابخوانی انسان ۲۵۰ ساله به تعداد ۱۸۰ نفر با خانواده، برگزاری مراسم تجلیل از مادران و همسران شهدای امدادگر جمعیت هلال احمر در نمازخانه ساختمان صلح و برگزاری نمایشگاه عفاف و حجاب در ساختمان صلح در دو نوبت و ارائه طرح و پیگیری مقدمات جشنواره شعر هلال احمر و مراسم تقدیر از فعالان فرهنگی در جمعیت هلال احمر را از دیگر فعالیت‌های این مجموعه برشمرد.

حجت الاسلام‌والمسلمین شیخ‌الاسلامی در ادامه به فعالیت‌های استانی این معاونت نیز اشاره کرد. به گفته وی ۲۰۰ کتابخانه به همراه کتاب جهت ارسال به پایگاه‌های امداد و نجات جمعیت، تهیه و ارسال شده است.

دستورالعمل برنامه‌های ماه مبارک رمضان برای مسئولین دفاتر نمایندگی سازمان‌ها و استان‌ها، بررسی اختصاصی تخصیص فرهنگی برای استان‌ها طبق عملکرد، جمع‌آوری و تهیه گزارش عملکرد و گزارش صورت جلسات شورای ثلاث استان‌ها، نظارت بر انتصاب و جابجایی ائمه جماعت سراسر کشور، جمع‌آوری و تهیه گزارش عملکرد طرح‌های نوروزی استان‌ها، جمع‌آوری و تهیه گزارش از فعالیت‌های فرهنگی استان‌ها، تهیه برنامه‌ها و خطی مشی‌های دهه مبارک کرامت و ارسال بخشنامه به استان‌ها، تهیه برنامه‌ها و خطی مشی‌های هفته دفاع مقدس و ارسال بخشنامه به استان‌ها، تهیه برنامه‌ها و خطی مشی‌های ایام محرم و ارسال بخشنامه به استان‌ها از مجموعه اقدامات فرهنگی مرتبط با استان‌های این به معاونت بوده است.

هماهنگی و برگزاری سنت حسنه نذر خون در استان‌ها در ایام دهه اول محرم، پشتیبانی و هماهنگی‌های لازم جهت برنامه‌های آموزشی و فرهنگی در سازمان‌ها و استان‌ها، پیگیری و دستور پرداخت پاداش آخر سال به ائمه جماعت در استان‌ها، ایجاد کانال فضای مجازی جهت ارتباط مستمر با مسؤولین دفاتر نمایندگی ولی فقیه در ۳۱ استان جمعیت هلال احمر، ایجاد کانال رابطین فرهنگی جهت ارتباط مستمر برای ۳۲۰ ائمه جماعت در سراسر کشور از دیگر فعالیت‌های اجرا شده به همت معاونت فرهنگی، امور آموزشی و پژوهشی بوده است که حجت الاسلام‌والمسلمین شیخ‌الاسلامی به آن اشاره کرد.

در ادامه معاون فرهنگی، آموزشی و امور پژوهشی حوزه نمایندگی ولی فقیه به مواردی از برنامه‌های اجرا شده پژوهشی این مجموعه نیز اشاره کرد.

پژوهش محوری به منظور ارتقا کیفی و کمی خدمات به گفته حجت‌الاسلام شیخ‌الاسلامی یکی از اولویت‌های این مجموعه در یک سال گذشته بوده است. وی دراین‌باره با تاکید بر بهره‌گیری و تعامل با نخبگان حوزوی و دانشگاهی تصریح کرد: در همین راستا تهیه و توزیع کتابچه زاد به ائمه جماعت استان‌ها (تعداد ۱۰۰۰ نسخه) در دستور کار قرار گرفت.

آماده سازی دانشنامه، تهیه و تنظیم دستورالعمل فرهنگی کمیته فرهنگی ستاد طرح ملی خدمات نوروزی سال ۱۴۰۳، برقراری امکان سیستمی و ایجاد دسترسی در سامانه خادم جهت برگزاری همایش اخلاق امدادگری و نشست صلح در ادیان الهی، پیگیری جهت ثبت نام و صدور گواهی برای بیش از هزار و ۴۰۰ نفر از شرکت کنندگان در همایش اخلاق امدادگری در سامانه خادم، جمع‌آوری و بررسی خاطرات اخلاق امدادگری، مشارکت در همایش علمی اربعین حسینی، برگزاری دوره آموزشی ضمن خدمت «جایگاه نماز در قرآن و روایات» در سطح کشور، برگزاری دوره‌های آموزشی به صورت ویدئو کنفرانس برای مسؤولین دفاتر استان‌ها و سازمان‌ها، برگزاری دوره آموزشی ضمن خدمت " امید آفرینی و مسؤولیت پذیری در سطح کشور، تهیه محتوای آموزشی با موضوع امید آفرینی و مسؤولیت پذیری جهت بارگذاری در سامانه آذرخش برای استفاده استان‌ها و تهیه و تدوین طرح پژوهشی امید آفرینی و مسؤولیت پذیری در راستای منویات مقام معظم رهبری از دیگر اقدامات پژوهشی این مجموعه به اذعان معاون فرهنگی و امور آموزشی و پژوهشی حوزه نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال احمر بوده است.

وی با اشاره به تنوع و تعدد برنامه‌های این مجموعه افزود: بررسی و نیازسنجی آموزشی حوزه‌های ستادی و استانی به عنوان رابط آموزشی با معاونت آموزش، پژوهش، برگزاری آموزش دوره ضمن خدمت (جایگاه نماز در قرآن و احادیث)، تهیه و توزیع کتاب سازمان مطلوب روحانیت شهید مطهری به استان‌ها برای توانمند سازی ائمه جماعت استان‌ها (تعداد ۳۵ نسخه)، برگزاری نشست علمی صلح در ادیان به مناسبت روز جهانی صلح برگزاری نشست علمی و فرهنگی به صورت ویدئو کنفرانس برای مسؤولین دفاتر استان‌ها و سازمان‌ها با سخنرانی دکتر گودرزی و تهیه و توزیع کتاب «وهابیت بر سر دوراهی» به جمعیت هلال احمر استان‌های مرزی کشور از دیگر برنامه‌ها این مجموعه بوده است.

برگزاری جلسات ارزیابی عملکرد مسؤولین دفاتر حوزه نمایندگی ولی فقیه در سازمان‌ها و استان‌ها به مدت یک ماه، برگزاری فصلی شورای فرهنگی با حضور نماینده ولی فقیه و دبیرکل جمعیت، برگزاری جلسات ائمه جماعات دراستان‌های گلستان، تهران، کرمان، کهکیلویه و بویراحمد و مرکزی و هرمزگان در مجموع برای ۲۶۰ نفر از ائمه جماعت، برگزاری مراسم انعقاد تفاهم نامه همکاری جمعیت هلال احمر کشور و مرکز خدمات حوزه‌های علمیه سراسر کشور در ساختمان صلح، شرکت در جلسات ستاد دهه کرامت کشور است. در خصوص دهه کرامت و هفته وحدت، جلسه تقدیر از کارکنان فعال در جمعیت در معاونت فرهنگی، تدوین و ابلاغ دستورالعمل حقالقدم ائمه جماعات از دیگر برنامه‌های این مجموعه بوده است.

وی در ادامه به برگزاری جلسات شوراهای ثلاث (فرهنگی، نماز، امر به معروف) نیز اشاره کرد. به گفته وی جمع‌آوری و ثبت گزارش‌های عملکرد استان‌ها در خصوص نماز و دوره‌های آموزشی در سامانه سجاده، جمع‌آوری و تهیه گزارش از عملکرد حوزه ستادی در جهت اجرای برنامه‌ها و مصوبات ستاد اقامه نماز، شرکت در جلسات و همکاری با ستاد اقامه نماز، تهیه طرح‌ها و برنامه‌ها در راستای اجرایی شدن مصوبات ستاد اقامه نماز در سال ۱۴۰۳، تهیه گزارش از نحوه انجام برگزاری دوره آموزشی نماز و مکاتبه با ستاد اقامه نماز کشور، انتصاب اعضای شورای فرهنگی جمعیت هلال احمر استان‌ها و سازمان‌ها طبق ماده (۶) آئین نامه شورای فرهنگی؛ تجهیز چادرهای امدادی به اقلامی از قبیل مهر، جا نماز، قبله نما و قرآن و ادعیه در سراسر شعبات هلال احمر طبق مصوبه ستاد اقامه نماز جمعیت هلال احمر، راه اندازی نماز جماعت در ۵ شعبه جدید در استان‌های جمعیت و برگزاری مراسم محفل انس با قرآن در پایگاه‌های امداد و نجات در ماه مبارک رمضان از دیگر برنامه‌های این مجموعه بوده است.

کد خبر 6098898